همه معلمان به ما می‌گویند مفهومی بخوانید اما نمی‌گویند چه‌طوری! “مفهومی خواندن” یعنی چه؟
یعنی آن‌که در هر جمله، کلمات کلیدی را پیدا کنید و معنای آن‌ها را دقیق روشن کنید. منظور نویسنده را پیدا کنید. مثال اضافی بزنید. اگر مثال‌های شما نامربوط باشد معلوم میشود که مفهوم را نیافته‌اید. مطالب را به یکدیگر ربط دهید. تفاوت‌ها و تشابه‌ها را تعیین و نکات یک موضوع را دسته‌بندی کنید. اگر مطلبی را خوب بفهمید و یاد بگیرید، میتوانید آن را به زبان خودتان بیان کنید و به پرسش‌هایی که از آن میشود پاسخ دهید. خودتان را جای طراح بگذارید و از آن مطلب سؤال طرح کنید و آن را تجزیه و تحلیل نمایید و نموداری از طبقه‌بندی مطالب رسم کنید. اگر مطابی ر خوب بفهمید، آن را دیرتر فراموش میکنید.
در کتاب‌‌ها و مجلات، روش‌های زیادی برای مطالعه آمده است. من گیج شده‌ام، نمی‌دانم از چه روشی استفاده کنم.
شیوه‌ی مطالعه و درس خواندن امری کاملأ شخصی است، فرمول مشخصی ندارد و نمی‌شود برای همه یک نسخه پیچید.
ببینید در دروسی که موفق بوده‌اید چگونه عمل کرده‌اید، همان روش را ادامه دهید. به سراغ افرادی که رتبه‌هایشان خوب است بروید و روش کارشان را جویا شوید، سپس آن‌ها را بکار گیرید. اگر با آن روش‌ها کنار آمدید، به همان طریق ادامه دهید. به هر حال تنوع روش‌ها ترس ندارد، آن‌ها را امتحان کنید و در نهایت خودتان تصمیم بگیرید کدام‌یک برای شما مفیدتر است.
نمی‌دانم چگونه درس بخوانم؟
نگران نباشید! درس خواندن، به روش‌های عجیب و غریبی احتیاج ندارد. اول کتاب درسی را به‌طور موضوعی و پاراگراف به پاراگراف بخوانید، بعد با مطالعه‌ی کتاب کمک درسی یا جزوه‌ی معلمتان یادگیری خود را کامل کنید. اگر متن کتاب درسی برایتان نامفهوم است اول جزوه‌ای را که از آن درس دارید، بخوانید، اگر مشکلتان برطرف نشد به کمک کتاب کمک درسی بروید و یا از دوستان خود کمک بگیرید. مطالب مشابه را به یکدیگر ارتباط دهید یا آن‌ها را با هم مقایسه کنید. از نکات مهم یادداشت بردارید. سپس به حل تمرین و تست بپردازید و با دقت رفع اشکال کنید.
برای شروع درس خواندن مشکل دارم و خیلی این دست و آن دست می‌کنم. چه کار کنم؟
طوری عمل کنید که بلافاصله پس از تصمیم به خواندن یک موضوع، شروع به کار کنید. هرچه فاصله‌ی تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی شما با اجرای کار بیشتر باشد امکان تردید در انجام آن بیشتر میشود. برای شروع به کار جدی باشید. به خودتان سخت بگیرید و مدارا نکنید. برای شروع به مطالعه‌ی یک موضوع نیت کنید و بلافاصله دست به کار شوید. در ابتدای مطالعه، کتاب را ورق نزنید و با وسابلی مانند پاک کن، خودکار و … بازی نکنید. با مطالب آسان‌تر شروع کنید و بلاخره این که وسایل لازم برای کار مانند جزوه، کتاب و … را قبل از شروع مطالعه در دسترس خود قرار دهید تا مجبور به ترک محل مطالعه نشوید.
مطالعه در کتابخانه بهتر است یا در منزل؟
انتخاب محل مطالعه به دو چیز وابسته است: یکی امکانات و دیگر روحیه و ویژگی‌های شما.
هر محلی که نسبتأ ثابت است و به شما تمرکز و آرامش می‌دهد، می‌تواند محل مطالعه باشد. انتخاب محل مطالعه به نوع و شخصیت و روحیات شما وابسته است. مثلأ افراد درون‌‌گرا میل به مطالع در محل‌های خصوصی مانند اتاق مطالعه‌ی خود دارند ولی افراد برون‌گرا در اماکن عمومی راحت‌تر مطالعه می‌کنند. به هر حال خودتان باید تصمیم بگیرید و امتحان کنید که در کدام محل بهتر و سریع‌تر مطالعه میکنید. نکته‌ای که باید بدان توجه داشت، آن است که مطالعه در کتابخانه معمولأ متمرکزتر است ولی ممکن است ساعات آن به علت عدم تنوع حالت، محدودتر از منزل باشد.
طول جلسات مطالعه‌ی ما در منزل چند ساعت باشد؟
این که طول جلسه مطالعه‌ی ما در منزل چه اندازه باشد به عوامل زیادی مانند سختی و آسانی مطلب، عادت‌ها، توانایی، تمرکز و روحیات شما بستگی دارد. معمولأ جلسه‌ی مطالعه‌ی درس‌های سخت را کوتاه‌تر و دروس آسان‌تر را طولانی‌تر در نظر بگیرید. مهم آن است که به اندازه‌ای بخوانید که تمرکز دارید، حتی اگر کوتاه باشد. مثلأ اگر پس از نیم ساعت احساس کردید که مطالعه‌تان بازدهی ندارد، برای چند لحظه کار را قطع کنید طوری که این وقفه طولانی نباشد، سپس به کارتان ادامه دهید. اگر باز میبینید که ادامه‌ی کار فایده ندارد، مطالعه را قطع کنید. چند روزی حالت‌های مختلف را امتحان کنید تا به فرمول مختص خود در هر درس برسید.
من بیشتر دروس را دوبار می‌خوانم و معمولأ در بار دوم متوجه نکات بیشتری می‌شوم. آیا این یک نوع وسواس و تکرار نابجا است؟
اگر در مرحله‌ی دوم خواندن شما مفید است و شما را به عمق مطلب می‌کشاند، به هیچ وجه تکرار نابجا محسوب نمی‌شود. پس نگران روش خواندن خود نباشید ولی اگر وسواس داشته باشید، درس‌ها را بدون دلیل و فقط به خاطر اضطراب تکرار میکنید.
آیا بهتر نیست به جای کتاب درسی از جزوات یا کتاب‌های کمک درسی که نکات را کامل‌تر گفته‌اند، استفاده کنیم؟
مرجع سؤالات کنکور، کتاب درسی است. کتاب‌های درسی حتی اگر بد تدوین شده باشند، مرجع طراحان کنکور هستند. مهم‌ترین مرجع را کنار نگذارید. تجربه نشان می‌دهد که در کتاب‌های درسی نکاتی وجود دارد که در هیچ کتاب کمک درسی به آن‌ها توجه نشده است. به عنوان مثال، ده‌ها کتاب کمک درسی زیست‌شناسی وجود دارد ولی باز در کنکور سؤال‌هایی طرح میشود که معلمان درباره‌اش می‌گویند: “جدید بود”.
سعی کنید از دل کتاب نکات را بیرون بکشید. کتاب درسی را با هیچ کتاب کمک درسی نمی‌توان جایگزین کرد. پس از خواندن کتاب درسی به سراغ منابع کمک درسی بروید.
موسسه اموزشی طوفان
