یادداشت برداشتن با توجه به فرصت کم ما، ضروری است؟
یادداشت‌برداری به دلالیل زیر مفید و لازم است:
باید مطلب را به خوبی بفهمید و درک کنید، تا بتوانید ار نکات آن یادداشت بردارید. بدین ترتیب یادداشت‌برداری موجب یادگیری بهتر می‌شود.
یادداشت برداشتن در کلاس یا هنگام مطالعه شما را فعال و هشیار می‌کند، میران تمرکز و دقتتان را افزایش می‌دهد و مانع کسالت و یکنواختی می‌شود.
با جمع‌آوری نکات چند کتاب در یک دفتر، مرورتان آسان‌تر و سریع‌تر می‌شود. نردیک کنکور یا مواقعی که فرصت بین امتحانات کم است، همین خلاصه درس‌ها به کمک‌تان می‌آیند.
یاداشت‌برداری یکی از کلیدهای اساسی یادگیری و مرور است.
چطور باید در حین تدریس معلم یا هنگام مطالعه یادداشت برداریم؟
هنگام تدریس معلم تا حدی که ممکن است مطلب را بفهمید، رئوس و نکات کلیدی و مهم آن را تشخیص دهید، سپس آن‌ها را به طرز موجز و ساده، به زبان و بیان خودتان بنویسید. توجه داشته باشید نکاتی که معلم روی تخته می‌نویسد، شامل نکات کلیدی است. در صورت لزوم آن‌ها را به یادداشت‌های خود اضافه کنید.
هنگام مطالعه هم بهتر است پس از خواندن یک پاراگراف، بدون استفاده از کتاب، آن‌چه برداشت کرده‌اید، بنویسید. دوباره به متن بازگردید، کلمات و نکات اصلی و مهم را پیدا کنید، زیر آن‌ها خط بکشید و یادداشت اولیه‌ی خود را از روی آن کامل کنید.
یاداشت‌برداری را چگونه انجام دهیم که مطالب به صورت خلاصه و جمع‌بندی شده نوشته شوند؟
با روش‌های یادداشت‌برداشتن که در ادامه آمده است، آشنا شوید. آن‌ها را خوب تمرین کنید تا نوشته‌هایتان به صورت خلاصه باشد:
خلاصه‌نویسی، رونویسی نیست. اصل کار آن است که توضیحات اضافی را حذف کنید. تنها رئوس مطالب و نکات و مفاهیم اصلی را باید استخراج کرد.
مطالب را بر اساس اسامی، تاریخ‌ها، ویژگی‌های مشترک و … دسته‌بندی کنید. این دسته‌بندی‌ها می‌تواند به روش‌هایی که در صفحه بعد آمده، انجام شود.
الف– روش جدولی
مطالب خوانده شده را با تکیه بر مقایسه و نشان دادن تفاوت و تشابه یا ارتباط آن‌ها، در یک یا چند موضوع دسته‌بندی کنید.
ب– روش نموداری
نکات و زیرمجموعه‌های فرعی به صورت نمودار در ادامه‌ی نکات و رئوس اصلی قرار می‌گیرد.
در صورتی که مطالب و اجزای آن طولانی باشد و در یک صفحه جا نگیرد، می‌توانید نمودارها و شاخه‌ها را به صورت هرمی از بالا به پایین تنظیم کنید.
ج– روش طولی
جزئیات مطالب به صورت طولی به دنبال مطالب اصلی می‌آید.
د– روش عمودی
در این روش مانند یک سخنران عمل کنید. تنها رئوس مطالب را به صورت خطی زیر هم بنویسید. هنگام مرور، به این رئوس نگاه می‌کنید و جزئیات آن‌ها را به یاد می‌آورید. روان‌شناسان معتقدند با این روش، حافظه نسبت به سایر روش‌ها فعال‌تر عمل می‌کند.
ه– از علائم برای خلاصه کردن استفاده کنید:
همه‌ی این کارها را می‌توانید بسته به ابداعات، خلاقیت و سلیقه‌ی شخصی خودتان انجام دهید. در همه‌جا (کلاس و منزل) به طور مستمر یادداشت بردارید. یادداشت برداشتن به صورت تصادفی و پراکنده ، به کارتان نخواهد آمد. به طور دائم یادداشت‌هایتان را با سایر دوستان وخلاصه‌ی درس کتب درسی مقایسه کنید.

یادداشت‌های خود را در برگه‌های کلاسور بنویسید تا در آینده امکان اصلاح و اضافه کردن نوشته‌ها فراهم باشد.
آیا حاشیه‌نویسی و توضیح نوشتن کنار شکل‌های کتاب را روش مفیدی می‌دانید؟
حاشیه‌نویسی یکی از فنون یادداشت‌برداری لست. می‌توانید توضیحات و نکات مربوط به هر پاراگراف یا شکل را در حاشیه‌ی آن بنویسید. اگر حجم این نوشته‌ها زیاد باشد، بهتر است با قرار دادن یک کاغذ لای کتاب، مطالب و نکات اضافی را جلوی هر پاراگراف، روی کاغذ بنویسید.
آیا می‌توانیم جزوه‌ی معلم را جایگزین یادداشت‌برداری کنیم؟
اگر در جزوه‌ی معلم شما، مطالب به صورت خلاصه و طبقه‌بندی شده گفته شده است و با آن مأنوس هستید، شاید نیاز به یادداشت‌برداری جداگانه نباشد. می‌توانید مطالبی را به آن اضافه و آن را کامل کنید یا با علامت‌گذاری، قسمت‌های اضافه‌اش را حذف کنید.
آیا یادداشت‌برداری برای همه‌ی دروس ضروری است؟
خودتان باید این مورد را تشخیص دهید که در کدام درس به یادداشت‌برداری نیاز دارید و در کدام‌یک ندارید.
آیا با علامت‌گذاری یا خط‌کشی زیر جملات و شبرنگ کردن متن کتاب موافقید؟
به چند نکته توجه داشته باشید:
خط‌کشی و علامت‌گذاری متن کتاب خواندنتان را فعال‌تر و دقیق‌تر می‌کند و تمرکزتان را افزایش می‌دهد.
به جای خط‌کشی زیر همه‌ی کلمات یک جمله، فقط زیر کلیدواژه‌ها خط بکشید. معمولأ در هر جمله یک یا دو کلیدواژه وجود دارد؛ تنها آن‌ها را مشخص کنید طوری که با دیدن این کلمات بتوانید مفهوم کل جمله را دریابید.
خط‌کشی زیاد و شبرنگ کردن متن کتاب “آلودگی بصری” ایجاد می‌کند. سعی کنید صفحات کتاب تا حد امکان تمیز و بی خدشه باشد.
روش خط‌کشی و علامت‌گذاری کتاب مفیدتر است یا یادداشت برداشتن؟
در موارد زیر یادداشت برداشتن بسیار مفید خواهد بود:
یادداشت برداشتن از نکات یا مفاهیمی که به‌طور مستقیم در کتاب نیامده‌اند و باید آن‌ها را استخراج کرد.
یادداشت برداشتن از نکات پراکنده ولی مرتبط که باید همه را در یک‌جا جمع‌آوری و جمع‌بندی کرد.
هنگامی که لازم است جملات و متن کتاب را کوچک و خلاصه کرد.
ایده‌ها و نکات جدیدی که در کتاب نیامده‌اند.
در این موارد زیر نیز علامت‌گذاری مؤثر خواهد بود:
هنگامی که برای خلاصه‌نویسی و یادداشت‌برداری فرصت کافی ندارید.
هنگامی که جملات یا متن کتاب قابل خلاصه کردن نباشد.
در کل، یادداشت‌برداری به دلیل انجام عمل نوشتن، مؤثرتر از خط‌کشی و علامت‌گذاری است. اما استفاده‌ی همزمان از هر دو تکنیک ایده‌آل است.
چگونه خلاصه‌نویسی کنیم؟
برای خلاصه نویسی لازم است مطلب را از اول تا آخر بخوانید، سپس نکات و یادداشت‌های پراکنده و ناهماهنگی را که جمع‌آوری کرده‌اید، بر اساس سلیقه و نقشه‌ی خود، به طور مرتب و طبقه‌یندی شده بنویسید. اکیدأ توصیه می‌کنیم فقط وقتی به مطلب مسلط شدید، مبادرت به خلاصه‌نویسی کنید. در خلاصه‌نویسی می‌توانید از قلم‌های رنگی و ایجاد فضا در متن نیز استفاده کنید.
آیا خلاصه‌مویسی کار وقت‌‌گیر و زمان‌بری نیست؟
به دو ذلیل ممکن است خلاصه‌نویسی شما وقت‌گیر یا کند شود:
اگر به فنون یادداشت‌برداری مسلط نباشید، نوشته‌های شما کمی پرحجم و زیاد می‌شود. پس باید روی این فنون خول تمرین کنید و در مرورهای بعدی نوشته‌هایتان را ویرایش کنید. مطالب نامربوط و کم اهمیت را از مجموعه‌ی یادداشت‌ها حذف کنید.
خلاصه‌نویسی مطالبی که برای دفعه‌ی اول می‌خوانید، چندان ضروری نیست. چون در اولین یادگیری، همه‌ی مطالب و نکات برایتان مهم جلوه می‌کند. برای همین خلاصه‌برداری زودهنگام، پر حجم و وقت‌گیر خواهد بود. خلاصه‌برداری موقعی مفید است که مطلب برایتان جا افتاده باشد و به مرحله‌ای رسیده باشید که بتوانید نکته‌های اصلی را از نکته‌های فرعی تشخیص دهید و مطالب را جمع‌بندی و طبقه‌بندی نمایید.
مسائل در کلاس
بعضی سؤال‌های عجیب و غریبی که دوستانم از کتاب‌های مختلف درمی‌آوردند، وقت کلاس را می‌گیرد و اعصابم را بهم می‌ریزد. راه چاره چیست؟
سعی کنید خودتان را جای یک معلم، ارزیاب یا نقاد بگذارید. سؤال‌های مطرح شده از سوی دوستانتان را سبک و سنگین کنید. ببینید کدام یک در چارچوب اهداف کتاب درسی و کاربردی است. آن‌ها را به ذهن بسپارید. همین که تلاش می‌کنید کیفیت سؤال‌ها را ارزیابی کنید، نشان می‌دهد که ساختار مطلب و اهداف کتاب درسی را به خوبی فهمیده‌اید یا نه. ارزشیابی و نقد مطالب بالاترین سطح یادگیری است و فراتر از آن چیزی است که معلمان در اختیارتان می‌گذارند. سؤالات این دوستان در واقع نوعی توفیق اجباری است که شما را وامی‌دارد در بالاتربن سطح یادگیری قرار گیرید. به جای آن که انرژی‌تان را صرف خرد کردن اعصابتان کنید، این پرسش‌های ظاهرأ بی‌ربط را وسیله‌ای برای یادگیری قرار دهید. عادت کرده‌ام در کلاس بیش از حد سؤال کنم؛ حتی سؤال‌هایی می‌پرسم که جوابشان را می‌دانم. برخی دانش‌آموزان برای آن‌که مورد سرزنش یا تنبیه قرار نگیرند، تظاهر به تلاش می‌کنند و در کلاس وانمود می‌کندد که حواسشان جمع است. شما از این جنس هستید؛ مشکلی وجود ندارد و نگران نباشید.

موسسه اموزشی طوفان

معتبر ترین مرکز مشاوره کنکور در ایران